Birinci Bölüm: İmam Hasan’ın (a.s) Şahsî Özellikleri

1- İmam’ın (a.s) Siması

Ahmed b. Muhammed el-Muğiyrî şöyle diyor: “İmam Hasan b. Ali (a.s), kıvırcık saçlı, beden yapısı güzel ve gür sakallı idi.”[1]

2- Peygamberlere ve Padişahlara Benzemesi

Vasıl b. Ata diyor ki: “Hasan b. Ali’nin (a.s) siması, peygamberleri; azamet ve parlaklığıysa, padişahları andırıyordu.”[2]

3- Hz. Resulullah’ın (s.a.a) İmam Hasan’a (a.s) Şefkati

Ebu Bekir diyor ki: “Resulullah (s.a.a) halka namaz kıldığında, secdeye gittiği zaman Hasan (a.s) Hazretin sırtına veya boynuna atlıyordu. Hazret başını secdeden kaldırdığında, düşmeyecek bir şekilde onu yavaşça yere bırakıyordu.”[3]

4- Vahyi Duyup Ezberlemesi

Ebu’l-Futun diyor ki: “Hasan b. Ali (a.s) yedi yaşında iken, Hz. Resulullah’in (s.a.a) meclisinde hazır oluyordu. Hz. Resulullah’dan (s.a.a) vahyi duyup ezberliyor ve sonra annesinin yanına giderek, ezberlediği şeyleri ona anlatıyordu.”[4]

5- Kına Sürmesi

İbn-i Haris şöyle diyor: “İmam Hasan ve İmam Hüseyin’in (a.s), kına ve çivit otuyla (saç ve sakallarını) boyadıklarını gördüm.”[5]

6- Siyah Renkle Sakalını Boyaması

İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki: “Hasan b. Ali (a.s), siyah renkle (saç ve sakalını) boyuyordu.”[6]

7- Yüzüğünün kaşı

İmam Rıza (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan’ın (a.s) yüzüğünün kaşının nakşı “el-İzzetu lillah” (İzzet Allah içindir) yazısı idi.”[7]

8- Malını Bölmesi

İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki: “Hasan b. Ali (a.s), bütün malını, hatta ayakkabı, elbise ve dinarlarını (bile) üç defa Allah ile böldü.”[8]

9- Hurmayı Sevmesi

İmam Rıza (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan ve İmam Hüseyin (a.s) hurmayı çok severlerdi.”[9]

10- Resulullah’ın Yanındaki Sevgisi

Abdullah b. Zübeyr diyor ki: “Peygamber (s.a.a) rükûda iken, Hasan b. Ali, Resulullah’ın (s.a.a) yanına geliyordu. Hazret, Hasan’ın bir taraftan diğer tarafa geçmesi için ayaklarının arasını açıyordu.”[10]

İkinci Bölüm: İmam’ın (a.s) İbadeti

11- Allah’ı Anması

İmam Seccad (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s), her halinde sürekli Allah’ı anıyordu.”[11]

 12- İbadet ve Sadakası Çabası

İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s), ibadet ve sadaka vermede çok çaba sarf ediyordu.”[12]

13- Abdestte Huşusu

Fettal diyor ki: “Hasan b. Ali (a.s) abdest alırken, mafsalları (ayakları) titrer ve rengi sararırdı. Bu halinin sebebini sorduklarında şöyle buyuruyordu: “Arşın Rabbinin karşısında duran bir kimsenin, renginin sararması ve ayaklarının titremesi gerekir.”[13]

14- Namazda Huşusu

İmam Seccad (a.s) buyurmuştur ki: “Hasan b. Ali (a.s), namaza durduğunda, Rabbinin azameti karşısında bedeni titriyordu.”[14]

15- Namaz Elbisesi

Ebu Hayseme diyor ki: “Hasan b. Ali (a.s), namaza durduğunda en güzel elbiselerini giyerdi. Kendisine “Neden en güzel elbiselerinizi giyiyorsunuz?” diye sorduklarında, ‘Allah güzeldir ve güzeli de seviyor.’ diye buyuruyorlardı.”[15]

16- Allah’ın Evini Ziyaret Etmesi

İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s) buyurdu ki: “Ben Rabbimden, O’nu mülakat edip de yaya olarak gidip evini ziyaret etmemekten utanıyorum.”[16]

17- Allah’ın Evini Süvari Olarak Ziyaret Etmesi

Rufaa şöyle diyor: “İmam Sadık’dan (a.s) “Allah’ın evini ziyaret ettiğimde süvari mi olayım, yoksa piyade mi?” diye sorduğumda buyurdular ki: “İmam Hasan (a.s), Allah’ın evini, süvari olduğu halde ziyaret ediyordu.”[17]

19- Yatarken Kur’ân Okuması

Ümm-ü Musa diyor ki: “Hasan b. Ali (a.s) geceleyin (yatmak için) yatağına gittiğinde, üzerine Kehf suresinin yazılmış olduğu bir levhayı getirerek, onu okuyordu.”[18]

Üçüncü Bölüm: İmam’ın (a.s) Ahlakı

20- Güzel konuşması

Umeyr b. İshak diyor ki:

“Bence Hasan b. Ali’den (a.s) daha güzel konuşan birisi yoktu. Öyle ki o konuştuğunda, sözünün sana ermesini ve susmasını istemiyordum; ben kesinlikle ondan çirkin bir söz duymamışımdır.”[19]

21- Hilmi, Kerameti ve Cömertliği

Bir rivayette şöyle nakledilmiştir: “İmam Hasan (a.s), halim (ağır başlı), kerim ve cömertlerden idi.”[20]

22- Göğsü Geniş Olması

Bir rivayette şöyle geçmiştir: “İmam Hasan’ın (a.s) göğsü herkesten genişti (tahammülü herkesten çoktu) ve ahlak açısından da herkesten mutedildi.”[21]

23- Öfkesini Yenmesi

Şeyh Mufid diyor ki: “İmam Hasan (a.s) ile Muaviye arasında sulh olduğunda, İmam Hasan (a.s) Medine’ye döndü ve Muaviye’nin on yıl hükümeti süresince öfkesini yuttuğu, evinde oturduğu ve Rabbinin emrini beklediği halde orada ikamet etti.”[22]

24- Her Açıdan İnsanların En Üstünü

İmam Zeynu’l-Abidin (a.s) buyurmuştur ki: “Hasan b. Ali (a.s), kendi zamanında insanların en abidi, en zahidi ve en üstünü idi.”[23]

25- Cömertliği

Kıravanî diyor ki: “İmam Hasan (a.s), cömert ve kerim birisi idi. Hiçbir dilenciyi (eli boş) geri çevirmez ve bağışını (ondan) kesmezdi (veya ümitliyi ümitsiz etmezdi).”[24]

26- İnsanların En Sadık ve En Fasihi

İmam Zeynu’l-Abidin (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s) dil açısından insanların en sadığı ve konuşma açısından ise, onların en fesahatli konuşanı idi.”[25]

27- Dünya Ehlini Yermesi

İmam Hasan (a.s) bu şiiri çok söylerdi: “Ey bekası olmayan dünya lezzetleri peşice giden! Şüphe yok ki, zail olan gölgeye aldanmak ahmaklık ve akılsızlıktır.”[26]

28- Ölümle Kabri Hatırladığında Ağlaması

İmam Zeynu’l-Abidin (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s) ölümü hatırladığında ağlardı; kabri hatırladığında ağlardı.”[27]

29- Dirilmeyi ve Sırattan Geçmeği Hatırladığında Ağlaması

İmam Seccad (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s) kıyamet gününde dirilmeği ve haşır olmayı hatırladığında ağlıyordu; sırat köprüsünden geçmeği hatırladığında ağlıyordu.”[28]

30- Alçak Gönüllülüğü

Kaşanî diyor ki: “Dilenciler yol üzerinde oturup, önlerindeki az bir yemekle meşgul oldukları bir sırada İmam Hasan (a.s) onların yanından geçerken “Ey Resulullah’ın torunu! Buyurun, yemek yeyin” diyerek İmam’ı (a.s) yemeğe davet ediyorlardı. İmam (a.s) da bineğinden inerek, oturup onlarla birlikte yemek yerdi ve “Allah müstekbirleri (kibirlenenleri) sevmez” diye buyururlardı.”[29]

Dördüncü Bölüm: İmam’ın (a.s) Duası

31- “Allah’ım! Lebbeyk” Demesi

İmam Zeynu’l-Abidin (a.s) buyurmuştur ki: “İmam Hasan (a.s), Allah’ın kitabından “Ya eyyühellezîne âmenu” (Ey iman edenler!) ayetini okuduğunda “Lebbeyk, Allahumme lebbeyk” (Emrindeyim, Allah’ım emrindeyim) derdi.”[30]

 32- Caminin Kapısında Okuduğu Dua

İbn-i Şehraşub diyor ki: “İmam Hasan (a.s) caminin kapısına ulaştığında başını kaldırarak, şöyle derdi: “İlahî, konuğun kapındadır. O halde indinde olan güzellikle yanımda olan çirkinliklerden geç; ey kerim!”[31]

33- Duayla Meşgul Olması

Ravi diyor ki: “İmam Hasan (a.s), sabah namazından sonra gün doğana dek (takibat ve duayla meşgul olduğundan dolayı) kimseyle konuşmazdı.”[32]

 34- Kunuttaki Duası

İmam Hasan’ın (a.s) kendisi şöyle diyor: “Ceddim Resulullah (s.a.a) bana bir takım sözler öğretti. Ben onları Vitir namazının kunutunda okuyorum. O sözler şunlardır: “Allah’ım! Beni, hidayet ettiğin kimseler arasında hidayet et; afiyet verdiğin kimseler arasında bana da afiyet ver; bana bağışlamış olduğun şeyleri, benim için mübarek (bereketli) kıl.”[33]

35- İmam’ın (a.s) Muskası

İbn-i Ömer diyor ki: “İmam Hasan ve İmam Hüseyin’in (a.s) iki muskaları vardı. İçleri Cebrail’in kanadının tüylerindendi.”[34]

36- Cennetle Cehennemi Hatırladığında Kıvranması

İmam Zeynu’l-Abidin (a.s) buyurmuştur ki: “Hasan b. Ali (a.s), cennet ve cehennemi hatırladığında yılan ısırmış (birisi) gibi kıvranıyordu ve Allah-u Teâlâ’dan cennet talep ediyor ve cehennem ateşinden O’na sığınıyordu.”[35]

Beşinci Bölüm: Halka Karşı Davranışı

37- Muhtaçlara Yardımda Bulunması

Bir rivayette şöyle nakledilmiştir: “İmam Hasan’ın (a.s) bir ihtiyaç hususunda kendisine bir mektup verilip de o mektubu veren adama “İhtiyacın karşılanmıştır” buyurmadığı görülmemiştir.

İmam (a.s), kendisine “Ey Resulullah’ın oğlu! Keşke mektubuna baksaydınız da ihtiyacı miktarınca cevap verseydiniz!” diyen kimseye cevaben şöyle buyurdular: “Allah-u Teâlâ’nın, onun mektubunu okuyana dek önümde zelil olarak durmasından soru soracağından korkuyorum.”[36]

38- Halka Hediye Vermesi

İbn-i Sirin diyor ki: “Hasan b. Ali (a.s) her bir kişiye (ödül ve hediye vermek istediğinde), yüz bin (dirhem) veriyordu.”[37]

39- Bakan Hayvana Bir Şey Vermemekten Utanması

Necîh diyor ki: “Hasan b. Ali’yi (a.s) yemek yerken gördüm ve bir köpek İmam’ın (a.s) önünde durmuştu. Bir lokma yediğinde, o kadar da köpeğe atıyordu. Bunun üzerine “Ey Resulullah’ın torunu! Bu köpeği buradan kovayım mı?” dediğimde, buyurdular ki: “Hayır, bırak kalsın. Ben, canlı bir hayvanın yüzüme baktığı halde yemek yiyip de o yemekten ona bir şey vermemekten Rabbimden utanıyorum.”[38]

40- Mescidin Önemi

İmam Hasan (a.s) buyurmuştur ki: “Mescid ehli, Allah’ın ziyaretçileridir. Ziyaret edilenin, ziyaretçisine hediye vermesi onun üzerine bir haktır.”[39]

————–

[1] – Keşfu’l-Ğumme, c. 1, s. 548.

[2] – Menakıb, c. 4, s. 9.

[3] – Kenzu’l-Ummal, c. 13, s. 66, h. 37700.

[4] – Avalim, c. 19, s. 108, h. 4.

[5] – Mucemu’l-Kebir-i Taberanî, c. 3, s. 98.

[6] – Mucemu’l-Kebir-i Taberanî, c. 3, s. 22, h. 2535.

[7] – A’yanu’ş-Şia, c. 1, s. 563; Bihar, c. 43, s. 258.

[8] – Vesailu’ş-Şia, c. 8, s. 55.

[9] – Kafî, c. 6, s. 345, h. 6; Vesailu’ş-Şia, c. 17, s. 73, h. 105.

[10] – Ensabu’l-Eşraf, c. 19, s. 22.

[11] – Emali-yi Saduk, s. 150.

[12] – Nezm-u Dureru’s-Simtayn, s. 196.

[13] – Menakıb, c. 4, s. 14.

[14] – Bihar, c. 84, s. 285.

[15] – Bihar, c. 83, s. 175, h. 2.

[16] – Bihar, c. 43, s. 339, h. 13.

[17] – Menakıb, c. 4, s. 14; Bihar, c. 43, s. 339.

[18] – Tarih-i İbn-i Asakir -İmam Hasan Tercümesi- s. 144, 242.

[19] – Nezm-u Dureru’s-Simtayn, s. 201.

[20] – Nezm-u Dureru’s-Simtayn, s. 195.

[21] – A’yanu’ş-Şia, c. 1, s. 563.

[22] – İrşad, s. 191; Bihar, c. 44, s. 157, h. 26.

[23] – Emali-yi Saduk, s. 150; Bihar, c. 43, s. 331, h. 1.

[24] – Müsned-i İmam Mucteba, s. 134, h. 18.

[25] – Bihar, c. 43, s. 331; Avalim, c. 16, s. 132, h. 5.

[26] – Bihar, c. 73, s. 123, h. 111.

[27] – Emali-yi Saduk, s. 150; Bihar, c. 43, s. 331.

[28] – Emali-yi Saduk, s. 150.

[29] – Mehaccet’ul-Beyza, c. 4, s. 33.

[30] – Bihar, c. 43, s. 331.

[31] – Menakıb, c. 3, s. 180; Bihar, c. 43, s. 339.

[32] – Menakıb, c. 4, s. 14; Bihar, c. 43, s. 339.

[33] – Mucemu’l-Kebir, c. 3, s. 73, h. 2703.

[34] – Bihar, c. 43, s. 263, h. 9.

[35] – Emalî-yi Saduk, s. 150; Bihar, c. 43, s. 331.

[36] – Nezm-u Dureru’s-Simtayn, s. 196.

[37] – Tarih-i İbn-i Asakir -İmam Hasan’ın biyografisi- s. 147, h. 246.

[38] – Müsned-i İmam Mücteba (a.s) s. 130.

[39] – İrşadu’l-Kulub, s. 72.